Η κυριαρχία των σκύλων είναι ένα θέμα τρομερά παρεξηγημένο στον κόσμο μας. Σίγουρα θα έχετε ακούσει συμβουλές όπως "μη τον αφήσεις να σου πάρει τον αέρα" ή "΄δώστου μια στον ποπό όταν κάνει ζημιές για να καταλάβει ότι κάνεις κουμάντο" και πολλές άλλες παραπλήσιες. Πάρα πολλές φορές η συμπεριφορά ενός σκύλου ερμηνεύεται σαν προσπάθεια να κυριαρχήσει τον ιδιοκτήτη του. Τι συμβαίνει, όμως, στην πραγματικότητα;
Αρχικά ας μιλήσουμε για το τι σημαίνει αρχηγός. Ένας αρχηγός πρέπει να βρίσκεται σε επαγρύπνηση, να μελετά το περιβάλλον και τις καταστάσεις στις οποίες βρίσκεται ο ίδιος και η αγέλη του και να παίρνει τις ανάλογες αποφάσεις για τον ίδιο και την αγέλη του, να είναι υπομονετικός και ήρεμος, γεμάτος αυτοπεποίθηση. Ένας σκύλος που αναλαμβάνει τα ηνία της αρχηγίας σε έναν ανθρώπινο κόσμο, γεμάτο από πολύπλοκα και παράξενα πράγματα, είναι επόμενο να αποκτήσει άγχος, στρες, φοβίες ή ακόμα και να προβεί σε επιθετικές συμπεριφορές αν δεν έχει διδαχθεί τι είναι καλό και τι κακό. Για αυτό το λόγο, ένας σκύλος, όπως και ένα παιδί, θα προτιμούσαν, ή μάλλον θα λάτρευαν, να έχουν έναν αρχηγό, ένα γονιό, ένα υπεύθυνο άτομο εμπιστοσύνης! Όπως ένα παιδί έχει τους γονείς του να το φροντίσουν και να το αναθρέψουν σωστά, έτσι και ένας σκύλος περιμένει από τον αρχηγό του το ίδιο. Έχοντας έναν αρχηγό του δημιουργεί μία αίσθηση ασφάλειας και ζεστασιάς μιας και δε χρειάζεται να παίρνει αποφάσεις από μόνος του και είναι σίγουρος πως ο αρχηγός του θα τον προστατέψει, δε θα τον θέσει σε κίνδυνο και θα του χαρίσει στιγμές συντροφικότητας και χαράς.
Σε πάρα πολλές περιπτώσεις, όμως, ο σκύλος αναγκάζεται να αναλάβει τη θέση της αρχηγίας μέσα στην ανθρώπινη αγέλη του. Αυτό πολλοί άνθρωποι το μεταφράζουν ως μία προσπάθεια του σκύλου να κυριαρχήσει τους ιδιοκτήτες του. Στην πραγματικότητα ο σκύλος γίνεται αρχηγός ακριβώς επειδή οι ιδιοκτήτες του έχουν αποδείξει πως δεν μπορούν οι ίδιοι να είναι αρχηγοί του, δεν αισθάνεται ασφαλής μαζί τους, δεν τους εμπιστεύεται. Ας δούμε δύο παραδείγματα τα οποία θα αναλύσουμε μέσα από τα μάτια του σκύλου.
1ο παράδειγμα:
Η Ελένη βρίσκεται στο πάρκο σκύλων με τον Τζίμη, το γλυκήτατο μαλτέζ της, το οποίο παίζει χαρούμενο με τα υπόλοιπα σκυλιά του πάρκου. Ξαφνικά ένας ιδιοκτήτης με το κόκερ σπάνιελ του μπαίνουν μέσα στο πάρκο. Ο Τζίμης αμέσως αντιλαμβάνεται την παρουσία του νέου σκύλου και τον παρακολουθεί από μακριά. Το κόκερ σπάνιελ τον κοιτά στα μάτια και πλησιάζει τον Τζίμη με αργές κινήσεις. Ο Τζίμης φαίνεται νευρικός και γαυγίζει, προφανώς ο νεοφερμένος τον κάνει και αισθάνεται εξαιρετικά άβολα. Η Ελένη τρέχει γρήγορα προς το σκύλο της φωνάζοντας "Έ! Τι έχουμε πει; Δε γαυγίζουμε σε άλλα σκυλάκια!" και μόλις φτάσει το σκύλο της τον χτυπά στον ποπό ελαφρά. Ο Τζίμης ξαφνικά γίνεται ακόμα πιο άγριος και ορμά στο κόκερ σπάνιελ που πλέον βρίσκεται σε κοντινή απόσταση.
Τι συνέβη στο παραπάνω παράδειγμα; Η Ελένη ήθελε να δείξει στο σκύλο της πως δεν είναι σωστό να γαυγίζει σε άλλους σκύλους. Χρησιμοποίησε, όμως, λεκτική και σωματική βία. Ο Τζίμης, που εκείνη τη στιγμή ήταν ήδη ανήσυχος από την παρουσία του κόκερ σπάνιελ και αβέβαιος για το τι θα γίνει, αγρίεψε αμέσως. Στα μάτια του Τζίμη, η Ελένη που έτρεξε αμέσως προς το μέρος του φωνάζοντας, αποτελεί το σκύλο της αγέλης του που τρέχει γαυγίζοντας προς το μέρος του. Αυτή η συμπεριφορά λέει στον Τζίμη ότι καλά κάνει και ανησυχεί εφόσον η ιδιοκτήτριά του αμέσως τέθηκε σε συναγερμό. Το ελαφρό χτύπημα της Ελένης στον Τζίμη ήταν αυτό που ξεχείλησε το ποτήρι και πρόσθεσε ακόμα μεγαλύτερο πανικό στο μυαλό του αναγκάζοντάς τον να επιτεθεί. Ο Τζίμης πλέον έχει συνδοιάσει το τρέξιμο, τις φωνές και το χτύπημα με το κόκερ σπάνιελ και από εδώ και στο εξής θα ξέρει ότι το σκυλί αυτό είναι κάτι "κακό". Η Ελένη δεν αποτέλεσε σωστό αρχηγό σε αυτή την περίπτωση μιας και ο Τζίμης δεν έχει καταλάβει καν τι ήθελε να του πει ενώ το μόνο που κατάφερε ήταν να τον κάνει ακόμα περισσότερο αγχωμένο και φοβισμένο.
2ο παράδειγμα:
Η Ελένη βρίσκεται στο ίδιο πάρκο με τον Τζίμη που παίζει με τα υπόλοιπα σκυλιά. Εμφανίζεται το κόκερ σπάνιελ και ο Τζίμης γαυγίζει και φαίνεται ανήσυχος. Η Ελένη, με ήρεμη αλλά απόλυτη φωνή, καλεί τον Τζίμη κοντά της: "Τζίμη, έλα!". Ο Τζίμης τρέχει προς το μέρος της και η Ελένη του λέει ένα ενθουσιασμένο "¨Μπράβο το αγόρι μου!", του προσφέρει ένα μικρό κομμάτι κοτόπουλο, και τον οδηγεί προς την άλλη άκρη του πάρκου λέγοντάς του "Πάμε Τζίμη!". Ο Τζίμης ακολουθεί χαρούμενος την Ελένη ενώ το κόκερ σπάνιελ έχει μείνει πίσω και γνωρίζεται με τα υπόλοιπα σκυλιά.
Σε αυτή την περίπτωση η Ελένη αποτέλεσε έναν άριστο αρχηγό για τον Τζίμη. Είδε ότι ο σκύλος της αισθανόταν άβολα μπροστά στην παρουσία του κόκερ σπάνιελ και πήρε αμέσως την απόφαση πως θα ήταν καλύτερα αν οι δύο σκύλοι δεν ερχόντουσαν σε κοντινότερη απόσταση εκείνη τη δεδομένη στιγμή. Μίλησε αμέσως, με ηρεμία, σε μια γλώσσα που ο Τζίμης είχε διδαχθεί και καταλάβαινε και του είπε τι να κάνει. Ο Τζίμης είχε ηρεμήσει σχεδόν αμέσως και την ακολούθησε πρόθυμος.
Από τα παραπάνω παραδείγματα παρατηρούμε πόσο πιο χαρούμενος και πιο σίγουρος είναι ο Τζίμης όταν η ιδιοκτήτριά του είναι ήρεμη και δε χρησιμοποιεί λεκτική ή σωματική βία, όταν είναι μία σωστή αρχηγός!
Για να πετύχει η σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ σκύλου και ανθρώπου θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν και οι ανάλογες τακτικές στην εκπαίδευσή του. Δεν είναι δυνατόν ένας σωστός αρχηγός
να εμπνεύσει εμπιστοσύνη και να δώσει χαρά στο σκύλο του χρησιμοποιώντας βία! Ο σκύλος πρέπει να θέλει να ακολουθήσει τον αρχηγό του, όχι να το κάνει με πίεση και φόβο πως θα πονέσει. Ακόμα και στους ανθρώπους, ένας αρχηγός μίας ομάδας αναδεικνύεται από τα μέλη της τα οποία τον εμπιστεύονται χάρη στον «αέρα» που δίνει σαν αρχηγός. Αν ο ίδιος άνθρωπος χρησιμοποιούσε βία τότε σίγουρα δε θα ήταν αρχηγός, θα ήταν δικτάτορας, και οι υπόλοιποι θα ήταν δυσαρεστημένοι, με μηδενική αίσθηση εμπιστοσύνης, αγχωμένοι, φοβισμένοι και θα ήταν πολύ πιθανόν να καταφύγουν σε βίαια εξέγερση εναντίον του. Ακριβώς το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί και με ένα σκύλο.